Dieta dla cukrzyka i jej wpływ na leczenie cukrzycy

Prawidłowe odżywianie jest jednym z najważniejszych aspektów dbania o zdrowie. Zwłaszcza w przypadku osób chorujących na cukrzycę typu 2 dieta jest tak samo istotnym elementem leczenia, jak farmakoterapia. Jakie produkty powinien obejmować jadłospis dla cukrzyka, a czego należy unikać?

14 listopada obchodziliśmy Światowy Dzień Cukrzycy. Według szacunkowych danych na całym świecie jest ponad 420 mln cukrzyków. Tylko w Polsce chorują na nią aż 3 mln osób. U ok. 5 mln Polaków występuje również tzw. stan przedcukrzycowy, czyli podwyższony poziom cukru na czczo, który nieleczony może doprowadzić do choroby. Co roku liczba chorych wzrasta o ok. 2,5% w skali poprzedniego, a z jej powodu umiera nad Wisłą ponad 21 tys. pacjentów.

Czym jest cukrzyca i jakie są jej rodzaje?

Cukrzyca, ze względu na liczbę zachorowań, zaliczana jest obok nadciśnienia tętniczego czy dyskopatii lędźwiowej do tzw. chorób cywilizacyjnych.

Cukrzycę definiuje się jako grupę chorób metabolicznych, która na skutek defektu wydzielania insuliny lub nieprawidłowej reakcji organizmu na nią (tzw. insulinooporność), charakteryzuje się podwyższonym poziomem glukozy we krwi. Jej prawidłowe stężenie w osoczu krwi żylnej u zdrowego pacjenta wynosi od 70 do 99 mg/dl na czczo. Wynik przekraczający tę normę, ale mieszczący się w zakresie 100-125 mg/dl na czczo oznacza stan przedcukrzycowy. Większa wartość może świadczyć o cukrzycy.

Ze względu na specyfikę choroby wyróżnia się kilka rodzajów cukrzycy:

  • cukrzycę typu 1,
  • cukrzycę typu 2,
  • cukrzycę ciążową,
  • cukrzycę specyficzną (wywołaną np. powikłaniami polekowymi).
Cukrzyca typu 1 stanowi ok. 1% wszystkich zachorowań na cukrzycę. Ma podłoże immunologiczne i zazwyczaj pojawia się u pacjentów ok. 10 roku życia. Wywołuje ją niedostateczne wytwarzanie insuliny, co stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia. Do jej leczenia niezbędna jest więc insulinoterapia.

 

Z kolei cukrzyca typu 2 występuje już u ok. 90% diabetyków, co wynika nie tylko z czynników genetycznych, ale przede wszystkim z nieprawidłowego trybu życia.

 Tej odmianie cukrzycy sprzyjają:

  • brak aktywności fizycznej,
  • nadwaga i otyłość,
  • złe odżywianie,
  • częste spożywanie alkoholu,
  • cukrzyca ciążowa,
  • podeszły wiek.

Często w początkowej fazie choroba nie daje żadnych objawów, dlatego kluczowe są regularne badania, zwłaszcza gdy występuje któryś z wymienionych wyżej czynników.

Leczenie powinno być oparte na diecie dla cukrzyków, a w przypadku postępującej choroby stosuje się insulinoterapię lub leki obniżające poziom glukozy we krwi.

Jakie są powikłania cukrzycowe?

Nieleczona lub niewłaściwie leczona cukrzyca ma poważne konsekwencje dla zdrowia. Powikłania cukrzycowe dzieli się na:

  • ostre,
  • przewlekłe.

 

Najpoważniejszymi, czyli ostrymi, są hiperglikemia (za wysoki poziom glukozy we krwi), hipoglikemia (zbyt niski poziom glukozy we krwi) czy kwasica ketonowa, które są stanami zagrażającymi życiu.

Przewlekłymi następstwami cukrzycy mogą być udar mózgu, zawał mięśnia sercowego, miażdżyca, retinopatia i ślepota, niewydolność nerek, uszkodzenia nerwów, owrzodzenie i infekcja stóp (grożące amputacją podudzia).

Co jeść przy cukrzycy?

W przypadku chorych na cukrzycę kluczowe są więc:

  • odpowiednia terapia ustalana przez diabetologa oraz stałe wizyty w jego gabinecie,
  • wykonywanie regularnych pomiarów glukozy, ale też poziomu cholesterolu LDL i trójglicerydów,
  • dieta dla cukrzyków, czyli indywidualnie dobrany jadłospis dla cukrzyka.

Ostatni podpunkt jest niezwykle ważny w przypadku pacjentów ze stanem przedcukrzycowym oraz chorujących na cukrzycę typu 2. Odpowiednia dieta w cukrzycy zapobiega powikłaniom i pozwala dostarczyć organizmowi składników niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania. Z kolei w przypadku podwyższonego poziomu glukozy (100-125 mg/dl) zmniejsza ryzyko rozwoju choroby.

Ogólne zasady odżywiania się osoby ze stanem przedcukrzycowym oraz z cukrzycą typu 2:

  • dobór produktów oraz kaloryczność diety przy cukrzycy powinny być ustalane indywidualnie z dietetykiem/diabetologiem, na podstawie potrzeb pacjenta i innych chorób współistniejących;
  • zdaniem specjalistów składniki odżywcze powinny pokrywać dzienne zapotrzebowanie energetyczne w proporcjach – 15-20% białka, 45-50% węglowodanów, 30-35% tłuszczy;
  • rekomenduje się dietę w cukrzycy opartą na produktach o niskim indeksie glikemicznym, czyli o niskim stopniu przetworzenia żywności, nieoczyszczone z błonnika pokarmowego;
  • w diecie dla cukrzyków nie wolno rozgotowywać warzyw czy produktów skrobiowych (zwiększa to ich indeks glikemiczny);
  • zaleca się gotowanie na parze, duszenie, przyrządzanie potraw w naczyniu żaroodpornym oraz w folii aluminiowej;
  • polecane są 4-5 posiłków dziennie oraz unikanie produktów pochodzenia zwierzęcego.

W jadłospisie dla cukrzyka niewskazane są następujące produkty:

  • Wszystkie źródła cukrów prostych i sacharozy m.in.: soki owocowe, owoce (w tym również te suszone), dżemy, słodzone napoje, ciasta, ciastka, cukier i miód.
  • Pieczywo pszenne lub na mące pszennej.
  • Rozgotowane kasze, płatki owsiane, makarony, warzywa (polecane są one w wersji al dente).
  • Tłuste sery, sery topione i długodojrzewające, masła, margaryny.
  • Tłuste mięsa i wędliny: wieprzowina, baranina, gęsina, boczek, parówki itp.
  • Gotowe sosy, majonezy, sosy na bazie zasmażek czy śmietany.

Dieta dla cukrzyka powinna obejmować:

  • Pieczywo żytnie i razowe.
  • Gruboziarniste kasze: gryczaną, pęczak oraz makarony pełnoziarniste.
  • Płatki owsiane.
  • Świeże warzywa: pomidory, ogórki, papryki, szparagi, sałaty, kapusty, brukselki, cukinie (rzadziej fasole, soczewice, bób i buraki).
  • Owoce jagodowe, jabłka, cytrusy (nie więcej niż 200-300 g dziennie).
  • Chude sery twarogowe.
  • Chude wędliny i mięsa drobiowe.
  • Świeże ryby np. dorsze, sole, sandacze.
  • Zupy na wywarach warzywnych, bez mięsa.
  • Łagodne przyprawy np. koper, natkę pietruszki, oregano, bazylię.

Potrzebujesz diagnostyki obrazowej? Nie zwlekaj, skontaktuj się z nami już dziś. Najważniejsze jest zdrowie.

Zadzwoń: 224 411 111